Jak co roku, na początku listopada, słynne poznańskie rogale podbijają serca miłośników słodkich wypieków. Przy okazji zbliżającego się dnia Świętego Marcina przyglądamy się przepisom kucharskim i odpowiadamy na pytania: czy prawo chroni stosowanie własnych przepisów i receptur? Czy ułatwia utrzymanie receptury w tajemnicy i chroni twórcę?
Odpowiedzi na pytanie, czy domowa receptura (np. przepis na pierogi domowej roboty stworzony przez babcię) chroniona jest przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, należy poszukiwać przede wszystkim w art. 1 tej ustawy. Warunkiem zakwalifikowania danego wytworu ludzkiego umysłu do kategorii utworu jest posiadanie przez ten wytwór indywidualnego charakteru. We wspomnianym artykule ustawodawca wymienia kategorie wytworów ludzkiego umysłu, które niewątpliwie spełniają kryteria niezbędne do bycia utworem, jednak katalog ten ma charakter otwarty, a zastosowane w nim wyliczenie jest przykładowe. Ochroną nie są jednak objęte odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne, co jednoznacznie przesądza, że przepis kulinarny nie jest chroniony przez prawo autorskie.
Należy jednak pamiętać, że prezentując przepisy kulinarne (na przykład w Internecie) działamy na dwóch płaszczyznach.
Po pierwsze prezentujemy sam przepis kulinarny (stanowiący sumę składników niezbędnych do przyrządzenia potrawy), a równocześnie przedstawiamy własny sposób wyrażania receptury na danie, opisujemy własnymi słowami sposób połączenia składników, długość poddawania ich obróbce kulinarnej, a nawet proponowaną estetykę gotowej potrawy (np. sposób ułożenia jej poszczególnych składników na talerzu). O ile sama receptura potrawy nie jest chroniona przez prawo autorskie, co oznacza, że każda osoba może umieścić identyczny przepis kulinarny w swojej publikacji, o tyle sposób wyrażenia przepisu kulinarnego podlega ochronie przez prawo autorskie. Co zatem decyduje o tym, że dana forma wyrażania przepisu będzie utworem? Otóż ochronie podlegać będzie sposób prezentacji przepisu kulinarnego, mający indywidualny charakter.
Paradoksalnie więc prawo autorskie obejmie ochroną prawną autora formy wyrażenia przepisu, nie zaś samego autora przepisu.
